Ненад Алексовски: „Сантос блуз“ е книжевно патување низ моите сеќавања

Личните доживувања од патувањата низ светот, музиката, несекојдневните настани и дружби, како и емотивните пресврти во животот на музичарот и театарџија Ненад Алексовски биле инспирација за неговиот прв книжевен наслов „Сантос блуз“. Книгата, која e во издание на „Арс Либрис“, дел од „Арс Ламина – публикации“, беше претставена вчеравечер (7 октомври), со онлајн-промоција.
Разговорот со авторот го водеше уредничката на изданието Оливера Ќорвезироска, која истакна дека „Сантос блуз“ е една мошне динамично раскажана „отплата“ на личниот долг кон повеќе страсти истовремено: патувањето, музиката, театарот… Овој можен портрет на модерниот номадизам (географски, професионален и емоционален) има хибридна форма на дневник, патопис, роад-роман и блуз-проза. Како што вообичаено се повторуваат првите два стиха во блузот, така се повторуваат и деновите, месеците… Времето во оваа лесно читлива новела за не толку лесните нешта во нашите животи. „Сантос блуз“ ги сецира моментите кога чувството на едно големо „ништо“ се трансформира во моќна инспирација.

Алексовски, кој во моментов живее во Кипар, истакна дека отсекогаш му одговарал динамичниот, номадски живот. Никогаш не се помирил со линеарни случувања и едноставен живот. Својот живот го води како номад, со привремени живеалишта на повеќе места во светот. Од неговото родно Куманово, па сѐ до Малта, Португалија, Бразил, Словенија и други дестинации, промената на адресата за него не значело немање дом, напротив, номадизмот му овозможил да има дом секаде каде што се чувствува убаво.
– Иако книгата се случува на повеќе места, тоа не можам да го наречам бездомништво, затоа што секое место каде што сум бил сум си го чувствувал како свој дом. Дома е таму каде што си среќен. Се трудам животот да го терам по некој свој терк. Секој во себе има свој номадизам, дали е географски, емотивен, кариеристички… Јас постојано се селам, ете, пред Кипар, бев година и половина во Лисабон, Португалија, пред тоа во Малта итн. Не планирам и не размислувам многу дали ќе одам некаде на друго место или ќе останам тука – рече тој.

Романот произлегол од записите во неговиот личен бележник, каде што ги запишувал најинтересните случувања. Во голема мера, тој е автобиографски, со мала доза фикција.
– Сѐ почна како водење дневник со пренесување на сите интересни нешта, места и луѓе што ги среќавам низ моите патувања, но потоа се разви на интересен начин. Слушајќи ги моите раскажувања, моите пријатели знаеја да ми речат дека треба да напишам книга. Иако на почетокот беше кажано како шега, сепак потоа го доживеав како предизвик и внатрешен поттик. Си реков, па зошто да не пробам напишаното да го преточам во роман? Можеби некој ќе сака да го прочита… На крајот, за моја среќа се реализира и излезе добро – рече Алексовски.

Настаните почнуваат кога главниот лик, кој го пребродува развод од сопругата Марија, на плажа во Сантос нарачува кафе. Но, добива лошо кафе, па бара ново… Всушност, дејството се случува во десетте минути меѓу едното лошо кафе и другото (лошо) кафе.
– Идејата ми беше да покажам како од едно нешто (или ништо) се создава нешто ново и дека од тоа нешто понатаму настанува нешто сосема трето и така оди тоа во секвенции… Всушност, како што го почнувам, така и го завршувам романот. Има многу вистинити моменти во раскажаното. На пример, јас исто така еден ден седев на плажа во Сантос, пиев коктел со пријателка, на која ѝ ги раскажував своите доживувања и таа ми рече: „Зошто не напишеш книга, имаш навистина интересни приказни и искуства?“… потоа и навистина ја напишав книгата – раскажа авторот.

Во тие десет минути главниот лик (нараторот) ја слуша песната на словенечкиот музичар Зоран Предин и „Лачни Франц“ – Zarjavele Trobente, и во тој момент ќе се поврзе со една Словенка…
– Зоран Предин и „Лачни Франц“ ги слушам уште од многу млад. Конкретно, со оваа песна се имам поврзано со повеќе моменти во животот. Кога ќе ја слушнам имам флешбек. Преку песната во книгата се навраќам на својата матура во деведесеттите години, кога имаше едно значење за мене. Сосема ново значење имаше кога ја слушав во 2016 година, иако е истата песна, истиот пејач и истите музичари. Поврзаноста на песната со запознавањето на Словенката е суптилно поклопување, нешто што го имам извлечено од искуството во подготовка на театарски претстави. Исто така, и играта со времето и просторот, реалното и нереалното… Токму и затоа приказната од романот, со мали модификации, може лесно да се примени и на театарска сцена. Многу имам научено и од гледање филмови – вели тој.

„Сантос блуз“ е дел од едицијата „Во еден здив“ на „Арс Ламина“. Таа е лесно читлива книга, со случувања што течат и се надополнуваат едно со друго, притоа правејќи еден круг.
– Се надевам дека читателите ќе уживаат читајќи ја вака раскажаната приказна и дека ќе се чувствуваат опуштено… Инаку, во моментов работам на англискиот превод на „Сантос блуз“, но и на нов текст, новела. Не сакам многу да планирам. Номадот во мене остава работите да течат по свој тек. Сигурно ќе има нови дела, и книжевни и музички и театарски – рече тој на крајот.

Ненад Алексовски е роден во 1975 година во Куманово. Основно училиште завршил во родниот град, а средно (Музичка гимназија „Станковиќ“) посетувал во Белград. По распаѓањето на СФРЈ, средното образование го дооформил во МБУЦ „Илија Николовски-Луј“ во Скопје. Студирал на Факултетот за музичка уметност во Скопје, паралелно работејќи во неколку училишта во Скопје, Куманово и Тетово како професор по хармоника и теорија на музиката. Карактерот и естетските афинитети го носат во театар, каде што има одиграно неколку претстави (во МНТ и во Драмски). Со своето неконвенционално кабаре настапувал по скопските клубови. Револтиран од општата ситуација во Македонија, се преселува на Малта, каде што држи приватни часови по пијано. Оттаму, заминува во Брисел, каде што живее четири години и студира на САЕ Институтот за саунд дизајн и аудиоинженеринг. Се враќа во Малта во 2010 година и магистрира на тамошниот Универзитет на отсекот Театарски студии, со фокус на режија и критичка теорија. Формирал театарска група „Банда Театарска“ со која и ден-денес успешно работи. Афинитетот кон пишувањето го открил за време на адаптациите на драмските дела од Бертолт Брехт, Семјуел Бекет и Ежен Јонеско, што ги работел за неговата театарска група. Го пропатувал речиси целиот свет и неодамна, од Лисабон, Португалија, се сели во Лимасол, Кипар, каде што живее и работи во моментот.

Книгата веќе е достапна во сите книжарници на „Литература.мк“, како и онлајн на интернет-страницата www.literatura.mk.